Biznesowy Paradoks Ikara
„Paradoks Ikara” to obrazowa nazwa „teorii nieudanych adaptacji”, opracowanej przez Danny’ego Millera (USA) w 1990 roku. Teoria ta tłumaczy, dlaczego dobrze z pozoru prowadzone firmy w pewnym momencie zaczynają ponosić straty i przegrywać z konkurencją.
Nazwa teorii nawiązuje do mitologicznego Ikara, który upojony możliwością latania wzbił się za wysoko. Słońce stopiło wosk, który był spoiwem jego skrzydeł i Ikar wpadł do morza ponosząc śmierć. Stał się symbolem realizacji odważnych zamierzeń bez zastanawiania się nad konsekwencjami. 🎯 Istotą teorii „Paradoksu Ikara” jest obserwacja, że największa siła danej firmy może stać się jej słabością. Utrwalony sposób działania, wynikające z niego rutyny, nadmierna specjalizacja i samozadowolenie stają się przyczyną upadku świetnie prosperujących organizacji.
Miller wyróżnił cztery kategorie przedsiębiorstw:
👉 Firmy „Rzemieślnicy” koncentrują się na przewadze technologicznej i operacyjnej. Uważają, że kluczem do sukcesu są produkty najwyższej jakości. Z czasem jednak koncentracja na perfekcji powoduje, że firma produkuje coraz doskonalsze produkty, których nie można sprzedać, a koszty badań i rozwoju technologii wymykają się spod kontroli.
👉 Firmy „Budowniczowie” uważają, że kluczem do sukcesu jest przedsiębiorczości i szybkość działania. Sukces powoduje jeszcze szybszy wzrost, rozpraszanie wysiłków, zwiększenie liczby procedur i coraz większe przerosty biurokracji.
👉 Firmy „Pionierzy” są najczęściej wielkimi innowatorami biznesu. Model biznesowy tych firm podkreśla znaczenie nowej wiedzy i przekuwanie jej w innowacyjne produkty. Dlatego w organizacji najważniejszy staje się dział badań i rozwoju. Kierunki badań stają się z czasem coraz bardziej wyrafinowane i zasoby są trwonione na coraz bardziej futurystyczne projekty.
👉 Firmy „Sprzedawcy” zakładają, że kluczem do sukcesu w biznesie jest udział w rynku. W miarę rozwoju organizacje te rozszerzają ofertę produktową i koncentrują się na osiąganiu za wszelką cenę kolejnych przyrostów sprzedaży ( w rzeczywistości lub na papierze).
👉 Znanymi przykładami takich firm są:
- Polaroid, który był liderem rynku fotografii błyskawicznej, ale nie potrafił się dostosować do rozwoju fotografii cyfrowej
- Kodak, który był liderem rynku sprzętu filmowego i fotograficznego, który również nie docenił znaczenia fotografii cyfrowej i internetu
- Smith-Corona, producent maszyn do pisania, który po ponad 130 latach dominacji na rynku poległ w konfrontacji z komputerami osobistymi
- Blockbuster , lider sieci wypożyczalni filmów na kasetach DVD, który nie docenił rozwoju streamingu filmowego i został wyparty z rynku przez Netflix
Przedsiębiorstwa dotknięte „Paradoksem Ikara” koncentrują się na budowaniu, wzmacnianiu i utrwalaniu tego, co przyniosło im sukcesy w przeszłości. Nie zauważają, że dotychczasowe praktyki działania przestają przynosić sukcesy. Nie potrafią wprowadzić niezbędnych zmian.
🎯 Jakie stąd wnioski dla właścicieli dobrze prosperujących firm?
- Bądź otwarty na innowacje. Firma powinna stale monitorować otoczenie biznesowe i być gotowa na zmiany. Powinna też inwestować w innowacje, aby zachować konkurencyjność.
- Bądź elastyczny. Firma powinna być gotowa na zmiany w swoich produktach, usługach i procesach. Powinna również być gotowa na szybką adaptację do zmian w swoim otoczeniu biznesowym.
- Bądź świadomy ograniczeń swojej firmy, jej mocnych i słabych stron. Sukces nie jest dany raz na zawsze, trzeba go ciągle aktualizować!
Bibliografia:
- Gulski, Zarządzanie zmianami, Fazy rozwoju organizacyjnego, (sem.VI), Uniwersytet Marii Skłodowskiej- Curie, https://notatek.pl/informacje/Zarzadzanie-zmiana/2
- „Myśl strategicznie” Krzysztof Obłój
Artykuły o podobnej tematyce:
